سالهاست ظهور تکنولوژیهای جدید بر زندگی ما تاثیر میگذارند و هرکدام به نحوی جهان ما را تغییر میدهند. اما تغییرات حاصل از برخی تکنولوژیها به قدری انقلاب ایجاد کرده که میتوان آنها را تحول ساز نامید زیرا تمامی اصول و قواعد قبلی را کنار گذاشته و سیستم جدید را پیاده سازی میکنند.
در گذشته نه چندان دور اینگونه فناوریهای تحول ساز در فواصل معینی شاید بعد از چند دهه اتفاق میافتادند ولی بعد از ظهور اینترنت فاصله اختراعات، نوآوریها و فناوریهای جدید و تحول ساز بقدری کم شده که هنوز مردم و دولتها در حال تطبیق با فضای جدید هستند، فناوریهای جدیدتر ظهور میکنند.
شبکههای نسل دوم، سوم، چهارم، پنجم و اخیرا ششم از یک طرف، کلود، هوش مصنوعی و واقعیت مجازی و افزوده از طرف دیگر و اکنون هم پس از وب 2 در آستانه ظهور وب 3 و شگفتیهای متاورس با استفاده از فناوریهای مبتنی بر بلاکچین هستیم. همگرایی فناوریهای اخیر از جمله واقعیت مجازی، بلاک چین، رمزنگاری و هویت خودمختار(SSI)، بسیاری از آنچه را که نویسندگان علمی-تخیلی و گیمرها برای دههها رویای آن را داشتند، هم اکنون ممکن ساخته و ما را در معرض جهشهای بزرگ در عرصه جهانی شدن قرار می دهد.
در نوشتار زیر به خلاصهای از اتفاقاتی که قرار است در متاورس شاهد آن باشیم و تاثیر آن بر دنیای بازیهای ویدئویی میپردازیم. بنظر میرسد پیشرانهای فن آوری و اجتماعی هر دو چرخ متاورس را به جلو می رانند و این تکنولوژی در یک چشم انداز 10 ساله و شاید با این سرعتی که شاهد آن هستیم میتواند در کمتر از یک دهه تمام ابعاد زندگی ما را اعم از افکار، تفریحات و سرگرمی، نحوه کسب و کار، معاشرت و راههای درآمدزایی ما را تحت تاثیر قرار دهد و در این فضا مفهوم اقتصاد دیجیتال نیز به نوعی متحول خواهد شد.
برخی آنرا یک فضای مجازی پایدار میدانند که در آن محدودیتهای فنی برای خلق تجارب جدید دیگر وجود ندارد و با قابلیت رشد بینهایت و انفجاری و سیستم هویت سنجی، اقتصاد مبتنی بر خود را ایجاد میکند. اگرچه تعریف غالبی از این فناوری وجود ندارد ولی صاحبان و پیشروان این عرصه تعاریف زیر را پیشنهاد دادهاند:
ROBLOX: یک فضای مجازی اشتراکی و پایدار سه بعدی در دنیای مجازی
EPIC (Time Sweeney): یک فضای اجتماعی سه بعدی زنده که مردم در آن بعنوان مشارکت کنندگان یکسان میتوانند نسبت به خلق و ایجاد تجارب اشتراکی اقدام کنند و آثار اقتصادی اجتماعی داشته باشند.
Newzoo Peter Warman) (: جایی که مردم میتوانند بعنوان یک طرفدار یا بازیکن یا همزمان بازی ساز از آن لذت ببرند و پول در بیاورند و تجارت کنند.
Crucible (Ryan Gill): متاورس اینترنت جدید آینده خواهد بود که سازندگان گیم آن را از ابتدا باز تعریف میکنند. مثل مفهوم Sci-fi که دیدگاههای مردم آن را به تصویر میکشد.
به هر حال همانطور که اینترنت تا کنون تغییر و تحولات عظیمی را در جهان پدید آورده باید منتظر رخدادهای بعد از متاورس بعنوان یک پدیده نوظهور در جهان باشیم. آیا دوره افول شرکتهای بزرگی مثل گوگل و آمازون فرا رسیده و شاهد ظهور شرکتهای جدید و قدرتمند دیگری در عرصه فن آوری اطلاعات خواهیم بود؟
در ادامه به بررسی ابعاد دیگری از این پدیده جدید فناوری خواهیم پرداخت.
اگر شروع اینترنت در سال 1995 را بیاد بیاوریم این پیدایش خیلی سریع همه چیز را تحت تاثیر قرار داد. متاورس نیز احتمالا خیلی سریع همه دنیا را فرا خواهد گرفت و هم اکنون بسیاری از شرکتهای جدید در این عرصه در حال ظهور و تکامل هستند. برای تداعی بهتر و در نوعی تعریف از متاورس میتوانید کاربردها و ویژگیهای بهترین رسانه اجتماعی مجهز به بازیهای آنلاین را در نظر بگیرید که درآن خبری از مشکلات رباتها، ترولها و آزار و اذیتهای اینچنینی نیست و در ضمن نگرانی بابت نظارتها و رصد اطلاعات توسط کمپانیها و سرقت هویت و یا مشکلات حریم خصوصی نیز در آن وجود ندارد.
توسعه دهندگان و سازندگان بازی به راحتی میتوانند از مفاهیم بلاک چین، ایجاد هویت مستقل کاربران، ارزهای دیجیتال و فروشگاههای دیجیتال نوظهور، بدون نیاز به آموزشهای پیچیده استفاده کنند و آنها را در محصولات جدید بکار گیرند.
سرویسهای احراز هویت و حقوق دسترسیها با راهکارهای رمزنگاری همراه خواهد بود و ایجاد هویت مستقل کاربران با کیف پول رمزنگاری شده جایگزین میشود. با ایجاد حق حاکمیت کاربر و کنترل بر دادههای خود فضای اعتماد کامل برای بازیکنان مهیا میشود. همه امکانات یک شبکه اجتماعی نیز در یک فضای امن ارتباطی اتفاق خواهد افتاد ضمن اینکه لیست دوستان هر کاربر در همه پلتفرمهای بازیها قابل استفاده خواهد بود.
به عبارت دیگر لیست دوستان، داراییهای دیجیتال، رسانههای اجتماعی و حسابهای شخصی شما در هر کجا که میروید در دسترس شماست. علاوه بر روشهای پرداخت قبلی، ارزهای دیجیتال نیز به بازیکنان احساس راحتی و امنیت بیشتر میدهد.
همچنین امکانات جدید تولید محتوا توسط کاربران، آواتارهای دیجیتالی، توکنهای کلکسیونی و NFT های قابل خرید و فروش در داخل و خارج گیمها همگی بر اساس فناوری بلاکچین اتفاق خواهد افتاد که تمامی اینها بر اساس پیش بینیهای انجام شده بزرگترین اقتصاد دیجیتال تاریخ را بالغ بر یک ترلیون دلار طی یک دهه آینده بوجود خواهد آورد.
همچنین نسل جدید گیمها از حالت گیم بعنوان یک سرویس به گیم به عنوان یک پلتفرم در راه است. در این صورت تعداد زیادی فعالیتهای اجتماعی متفرقه غیرگیمی در بازی مرسوم خواهد شد مثل جشنهای عروسی، جشنهای فارغ التحصیلی، جشن تولد و حتی رخدادهای رسمی افراد مشهور مثل کنسرتهای مجازی و نمایشگاههای مد. همچنین گیمها جایگزین شبکههای اجتماعی مرسوم امروز برای ارتباطات غیر رسمی خواهند شد.
آنچه قابل پیش بینی است متاورس در یک هم افزایی با فناوریهای دیگر موجب تجارب جدیدی خواهد شد که ممکن است صرفا جنبه بازی نداشته باشند. این موضوع باعث تغییر رویکرد گیمها بعنوان یک پلفترم میگردد که قطعا ذینفعان جدیدی را به همراه دارند و به دنبال ارزشهای جدید غیر از گیم نیز هستند. خصوصیات جدید متاورس چیزی فراتر از صرفا یک واقعیت مجازی است و ترند شدن آن در گیم و بازیهای ویدئویی موجب خلق فضاهای جدید می گردد و عناصر چندگانه کلیدی زیر را تحت تاثیر قرار میدهد.
* آواتارهای مبتنی بر AI که از اجتماعات مجازی تاثیر میگیرند یا تاثیر میگذارند و در تعامل با یکدیگر هستند.
* نقشههای جدید، دنیاهای جدید و آیتمهای جدید خیلی سریع در این پلتفرمها خلق میشوند.
* خلق انسانهای خارق العاده دیجیتالی که توانایی خواندن حالتهای روحی را دارند و تلفیق آن با دنیای واقعی
در ادامه به توضیحات بیشتر برخی مفاهیم فوق در متاورس می پردازیم:
یک متاورس قوی برای ارائه سرویسهای متنوع و قابل اتکا نیاز دارد تا از ابزارهای امنیتی محکم و محرمانه شبیه پاسپورت یا گواهینامه رانندگی بهرمند باشد. اگر چه بازیکنان حرفهای گیم در همین وضعیت فعلی نیز داراییهای درون بازی خود را مثل کازمتیکها و شخصیتهای داخل بازی محافظت میکنند و برای آن ارزش قائل هستند، اما متاورس داد و ستد و حق مالکیت بیشتر روی این قبیل داراییها را از طریق تکنولوژی بلاکچین تثبیت می کند.
این ایده اغلب تحت عنوان جنبش SSI(Self-Sovereign Identity) در حال رشد است و کمپانی Crucible یکی از پیشروهای این موضوع است. SSI به دنبال حفظ محرمانگی کاربران از طریق DIDs (decentralized identifiers) هست که به نوعی میتوان آن را پاسپورت دیجیتالی هم نامید. DID میتواند هویت و مالکیت طرفین در یک بازی را بدون نیاز به جزئیات اطلاعات فردی تعیین و احصا نماید و نیازی به ذخیره این اطلاعات روی یک سرور متمرکز دیگر نیست.
این پاسپورتهای دیجیتالی میتواند به آواتار هر بازیکن نیز متصل گردد و باعث هویت بخشی به آواتار گردد. به طور مثال Ready Payer Me یک سیستم تولید آواتار دارد که میتواند در موتورهای گیم و فضای مجازی بکار گرفته شود و کاربران میتوانند یک و یا چند آواتار سه بعدی از خود بسازند و این آواتار میتواند در دنیای متاورس و در بین گیمها با هویت مشخص سفر نماید.
NFT ها امکان مالکیت دیجیتال واقعی را فراهم و امکان تبدیل این داراییها بین دو دنیا را مهیا میکنند. در یک بیان ساده NFT یک واحد داده ذخیره شده روی یک بلاک چین است که منحصر به فرد بودن و مالکیت یک دارایی دیجیتال را تضمین میکند. امروزه NFT های مشهور و متداول شامل هنر، مد، زمینهای مجازی و کارتهای کلکسیونی میشوند.
اما چرا NFT ها در متاورس مهم هستند؟ در وضعیت معمول بازیکنان قادر به تملک واقعی آیتمهایشان در داخل بازیها نیستند. معمولا وقتی مجوز استفاده از آیتمهای داخل بازی به صورت فنی به کاربران داده میشود مثل کازمتیکها و کاراکترهای یک بازی، فقط داخل همان بازی کاربرد دارد و لذا این موارد در خارج گیم مربوطه فاقد ارزش یا موجودیت خاصی هستند.
بعنوان مثال شما اگر در بازی World of Warcraft یک آیتم خاص بدست آوردید قابل استفاده در Minecraft نیست و اگر داخل بازی یک سیستم درست خرید و فروش و مزایده آیتمها وجود نداشته باشد معمولا بازارهای خاکستری ثانویه و غیررسمی ظهور پیدا میکنند که بازیکنان میتوانند در آنجا خرید و فروش کنند که البته این مغایر شرایط و قواعد بازی اصلی است و بازیکنان در معرض ریسک تقلب قرار میگیرند و یا حتی اکانت آنها در گیم ممکن است بسته شود.
ورود NFT ها باعث تملک غیرقابل ادعای این آیتمها و اموال داخل بازی میشود و امکان استفاده از آنها را بین بازیهای مختلف فراهم میکند و این با شرایط ایدهآل متاورس کاملا تطابق دارد.
NFT کلید اصلی بازار ثانویه برای خرید و فروش آیتمهای داخل بازیهاست و سطح خرج کردن و چسبندگی کاربران و بازیکنان را بالا میبرد چرا که اگر بازیکنان قبول داشته باشند که آیتمهای داخل گیم را در خارج گیم میتوانند خرید و فروش کنند بیشتر به خرج کردن تشویق میشوند. نکته دیگر اینکه تاریخچه مالکیت NFT ها هم قابل ردیابی است و بطور مثال شما میتوانید صاحب لباسی شوید که مالک اولیه آن رونالدو بوده است.
البته در تئوری NFT ها (چه کلکسیونی محض و چه آیتمهای قابل استفاده) یک راه جدید خلق درامد برای بازیسازان محسوب میشود. این کار از راههای زیر صورت میگیرد:
1- افزایش ARPU از طریق جذب کاربرانی که علاقه دارند آیتمهای داخل بازی منحصر به خود را داشته باشند و موضوع مالکیت آنها حل شده باشد. مخصوصا برای آیتمهای کمیاب.
2- اضافه کردن مبلغ ورودی به گیم در صورتیکه اجازه بدهید یک بازیکن NFT ساخت یک بازی ساز دیگر را به بازی شما بیاورد
3- جمع آوری مبلغ تراکنشهایی که بازیکنان در قبال خرید و فروش آیتمها در بازار ثانوی انجام میدهند.
اینکه سازندگان بازی چگونه و کجا میتوانند چنین ساختاری را برای تولید و فروش NFT ها در بازی خودشان ایجاد کنند دو راه وجود دارد یکی اینکه خودشان این کار را انجام دهند که اغلب استودیوهای قدیمی چنین ساختاری و قابلیتهای لازم را ندارند و راه دوم اینست که از تامین کنندگان موجود استفاده کنند. مسئله مهم دیگر این است که میبایست نسبت به تعداد و نوع و دوره زمانی تولید NFT تصمیم بگیرند.
بطور مثال در بازی Axie Infinity صرفا 90601 نقشه زمینهای مجازی برای فروش وجود خواهد داشت. بدیهی است Axie Infinity یک بازی مبتنی بر NFT است و بر اساس رمز ارز اتریوم کار میکند. کمیابی تعداد محدود NFT ها یکی از ارکان بالا رفتن ارزش آن است.
Play to collect چیست؟
جمع آوری آیتمهای دیجیتال مبتنی بر NFT و احراز مالکیت بر آنها بعنوان یک پدیده، که قابل خرید وفروش هستند مثل CryptoKitties.
در سال 2017 شرکت Dapper Labs که یک شرکت سرگرمی و بازی سازی در حوزه بلاک چین است بازی Crypto Kitties را خلق کرد که یک بازی غیرمتمرکز بر اساس اتریوم است که در آن گربههای دیجیتالی خلق و نگهداری میشوند و قابل خرید و فروش هستند. این گیم یک الگوی الهام بخش برای سایر بازیهایی از این دست شده است. همین شرکت NBA Top Shot را میسازد که NFTهای کلکسیونی از لحظات به یادماندنی NBA را در قالب ویدئو کلیپ درست میکند.
این بازیها مثل بازیهای معمول و رایج فعلی گیم پلی ندارند و مثالهایی هستند از چگونگی خلق بازیهایی جدید از جنس Play to Collect. اگرچه Crypto Kitty و NBA Top Shot کاربردی غیرکلکسیونی ندارند ولی NFT های دیگری هستند که کاربرد در گیم دارند.
Play to Earn چیست؟
با استفاده از رمزارزها و بلاک چین بازیکنان می توانند جوایزی را که در گیم بدست آورده اند در داخل بازی یا در خارج از بازی تبادل و یا تبدیل به پول واقعی کنند.
Axie Infinity و Crypto Kitty هردو برنامههایی مبتنی بر اتریوم هستند. در هردو این برنامهها شما موجوداتی را صاحب میشوید که میتوانید خرید و فروش کنید و یا نگهداری کنید. در یکی Axie در یکی Kitty که هرکدام منحصر به فرد و دارای قابلیتهای مختلف و رنگها و تواناییهای مختلف هستند ولی تفاوت Axie در این است که شما در هنگام بازی میتوانید از Axie و قابلیتهای آن استفاده کنید و یا آن را در بازار ثانویه به سایر بازیکنان بفروشید و تبدیل به پول رایج کنید .
در یک بازی مثل (World of Warcraft) WOW هم شبیه بازیهای P2E میتوانید به خرید و فروش آیتمها مبادرت کنید ولی عمدتا این کار در یک بازار خاکستری که امکان تقلب و بروز اعمال غیرقانونی هست صورت میگیرد ولی Axie کاملا بدون خطر و بدون ریسک و با حالت قانونی خرید و فروش میشوند و بعنوان یک راهکار کسب درامد قانونی در پلتفرمهایی مثل باینانس می توانید آنرا خرید و فروش نمائید.
گیمها بینهایت امکان خلاقیت در ایجاد محتوا دارند و در حال حاضر میتوان گفت گیمها مثل یک بوم نقاشی سفید هستند که میتوان انواع محتوا و خلاقیت را روی آنها پیاده سازی کرد که نمونههایی از آن در زیر اشاره شده است.
در خاتمه لازم است به این نکته اشاره کنیم که بیش از 3.2 میلیارد بازیکن گیم در دنیا وجود دارد و هر گیمر به طور متوسط بین 100 تا 200 دلار در سال خرج میکند. به همین دلیل برخی از شرکتهای پیشرو در موضوع رمز ارزهای دیجیتال سعی دارند بخش عمده ای از این گردش مالی بزرگ را به سوی خود هدایت کنند و این سرمایه گذاری منجر به سرعت همه گیری متاورس خواهد شد.
Stanly Pierre-Louis رئیس انجمن نرم افزارهای سرگرمی میگوید” فرقی نمی کند که ما متاورس را در ظرف بازیهای ویدئویی ببینیم و یا در ابعاد وسیعتر آن. لازم است به این مسئله توجه ویژهای را داشته باشیم که متاورس بازتاب و انعکاس اصلی دنیا و جامعه امروزی باشد. طراحان متاورس میبایست اقشار مختلف مردم از آسیاییها گرفته تا لاتین ها، سیاهان، سفیدان، زنان و حتی اقشاری که در جامعه واقعی ممکن است حضورشان با چالشهایی مواجه بوده را در نظر بگیرند مثل جامعه معلولین. باید خیلی با تدبیر و بصیرت این دنیا را خلق کرد که جای خوبی برای همه باشد.”
تهیه کننده: حمید نصیری